Dưới đây là cách khen ngợi những nỗ lực và thành tích của con bạn và giữ cho trẻ luôn có động lực! Nhiều chuyên gia cho rằng trẻ ta nên khen ngợi trẻ bất cứ khi nào trẻ cư xử tốt hoặc làm điều gì đó tốt và dần dần trẻ sẽ có cách cư xử tốt hơn.
Khen ngợi, giống như penicillin, không được sử dụng một cách bừa bãi. Có các quy tắc và lưu ý chi phối việc xử lý các loại thuốc mạnh — các quy tắc về thời gian và liều lượng, lưu ý về các phản ứng phụ có thể xảy ra. Điều này cũng tương tự với việc cho trẻ lời khen ngợi có thể gây tác dụng ngượi vì nó khiến trẻ ít có khả năng lặp lại một hành vi trừ khi có phần thưởng hoặc lời khen. Ngoài ra, những lời khen ngợi chung chung phổ biến có một nhược điểm khác, nó thường khiến đứa trẻ cảm thấy rằng trẻ đang bị phớt lờ hơn là thực sự được quan tâm.
Vì vậy, cha mẹ có nên tránh khen ngợi không? Câu trả lời là: không, nhưng ba mẹ cũng cần khen con một cách cẩn thận, để lời khen trở thành một công cụ nuôi dạy con cái của cha mẹ. Hãy thử 5 cụm từ động viên sau để khen ngợi những nỗ lực và thành tích của con bạn:
1. Thay vì chỉ: “Good job!” – “Con làm tốt lắm!”
Hãy thêm: “Cảm ơn con đã giúp mẹ dọn dẹp. Mẹ thích cách con xếp giày ngay ngắn với nhau. Việc này sẽ giúp con dễ dàng tìm đôi giày của mình vào buổi sáng.”
Cụ thể là một trong những chìa khóa để khen ngợi hiệu quả hơn. ‘Good job’ không cụ thể — nó không cho trẻ biết những gì trẻ đã làm khiến ba mẹ hạnh phúc, nó không đưa ra phản hồi mang tính xây dựng và không mang lại cho trẻ gợi ý nào về hành vi mà trẻ sẽ lặp lại trong tương lai.
Nói với trẻ chính xác những gì bạn cho là đúng đắn. Chỉ ra lý do tại sao điều đó lại khiến bạn hài lòng, để trẻ có thể lặp lại điều đó vào lần sau và. Quan trọng nhất, tính cụ thể giúp trẻ cảm thấy được trân trọng.
2. Thay vì chỉ: “You did it!” – “Con thành công rồi!”
Hãy thêm: “Ba mẹ đã thấy con tự buộc dây giày từ lâu rồi. Khá khó khăn phải không? Ba mẹ rất tự hào vì con đã tiếp tục cố gắng và không bỏ cuộc. Mẹ chắc rằng con sẽ sớm biết cách buộc dây giày với sự luyện tập và kiên nhẫn.”
Khen ngợi nỗ lực chứ không phải kết quả. Chỉ tập trung vào những thành tích có thể làm trẻ mất tinh thần rất nhanh. Khen ngợi thành công thì không sao, nhưng điều quan trọng hơn là khen ngợi nỗ lực dẫn đến thành công đó, ngay cả trước khi trẻ làm được. Khen ngợi nỗ lực thúc đẩy và cho trẻ thấy rằng bạn tin tưởng vào trẻ.
3. Thay vì chỉ: “You look so handsome/pretty!” – “Con thật dễ thương!”
Hãy thêm: “Mẹ thích những con vật trên áo phông của con, con thích con vật nào nhất? Tại sao vậy?”
Khen ngợi trẻ em, đặc biệt là bé gái, về ngoại hình của trẻ có thể làm giảm lòng tự trọng của trẻ. Trẻ có thể bắt đầu cảm thấy rằng mọi người chỉ thích trẻ vì ngoại hình của trẻ, điều này có thể tạo ra áp lực khi trẻ lớn lên và già đi.
Khen ngợi một đứa trẻ về ngoại hình của trẻ có thể vô tình gây ra cảm giác về giá trị bản thân với vẻ ngoài của trẻ. Nếu bạn muốn nhận xét về ngoại hình, hãy tập trung khen ngợi những gì trẻ có thể thay đổi, chẳng hạn như quần áo của trẻ, và bắt đầu một cuộc trò chuyện cho trẻ thấy rằng bạn thực sự quan tâm đến những gì trẻ nghĩ và cảm nhận.
4. Thay vì chỉ: “That’s a great drawing!” – “Con vẽ đẹp lắm!”
Hãy thêm: “Ba mẹ thích màu bông hoa con đã vẽ, tại sao con lại chọn vẽ bằng màu đó?”
Bạn có thể đã xem hàng trăm tác phẩm nghệ thuật, nhưng đối với con bạn, mỗi tác phẩm đều đặc biệt và mới mẻ.
Ba mẹ hãy chọn ra các phần của bức tranh và hỏi trẻ về lựa chọn của trẻ cho thấy rằng bạn đang thực sự quan tâm và đánh giá cao những gì trẻ đã làm được. Điều này, trong cách nói của trẻ nhỏ, có nghĩa là bạn đang nhìn nhận và đánh giá cao trẻ.
5. Thay vì chỉ: “Smart girl!” – “Con thật thông minh!”
Hãy thêm: “Con đã rất chăm chỉ học bài. Mẹ biết con sẽ đạt được điểm cao nếu con thực sự tập trung!”
Khen ngợi trẻ về những thuộc tính cố định — chẳng hạn như trí thông minh, hoặc năng khiếu về một số môn học — thực sự có thể phản tác dụng. Nếu trẻ nghĩ rằng mình giỏi một thứ gì đó bẩm sinh, thì không những lần sau trẻ sẽ có xu hướng không cố gắng nữa mà còn có thể nhanh chóng vỡ mộng nếu cứ loay hoay, thắc mắc xem rốt cuộc trẻ có thông minh không.
Nguồn: https://icanread.vn